Prawdziwa motywacja wiąże się z posiadaniem intensywnego bodźca wewnętrznego, nieustannie stymulującego nas w zakresie aktywności. Czy kwestię kształtowania motywacji wewnętrznej można pozostawić tylko dziecku, licząc na to, że samo „się weźmie w garść” i skupi się na tym, co dla niego najważniejsze? Czy możliwe jest jednak kreowanie tejże postawy, przez odpowiednią organizację systemu rodzinnego, wdrażanie systemu motywacyjnego oraz nabywanie odpowiednich umiejętności?
Rodzice realizujący obowiązek szkolny swoich dzieci w domu, często mierzą się z wyzwaniem jakim jest utrzymanie motywacji dziecka (oraz swojej własnej) na stałym poziomie umożliwiającym realizację założonych planów na dany rok szkolny.
Każdy rodzic, który wchodzi w rolę osoby uczącej, a także każdy, kto sam podejmuje trud uczenia się wie doskonale, jak duże znaczenie ma motywacja. Proces uczenia się odbywa się tak naprawdę w momencie, gdy pozwalamy sobie na wyjście z naszej „osobistej strefy komfortu”. Dzieje się tak, ze względu na długotrwałość i intensywność tego procesu, a także, że z reguły wymaga wiele wysiłku – zarówno od osoby uczącej, jak i uczącej się.
Proces motywacyjny możemy rozpisać jako przejście poniższych kroków:
- wzbudzanie zaangażowania – czyli energii niezbędnej do działania;
- skupienie na celu – ukierunkowanie naszych wspólnych wysiłków na określonym wstępnie celu;
- selektywność uwagi – tyczy się umiejętności określenia priorytetów i na ich podstawie eliminacji bodźców nieistotnych;
- zorganizowanie – umożliwiające zintegrowanie pojedynczych działań we wzorce lub sekwencje;
- samodyscyplina – to wewnętrzna siła niezbędna do osiągnięcia celu, która umożliwia automatyzację nabywanej wiedzy i umiejętności.
Rodzice mogą wykorzystać 10 strategii rozmowy motywacyjnej, aby wzmocnić zaufanie dziecka, zaangażować je we wzięcie współodpowiedzialności oraz pomóc mu znaleźć motywację do przestrzegania ustalonych wspólnie planów:
Strategia #1: Zadawaj dziecku pytania, które spowodują, że odpowiedzią będzie rozmowa o zmianie dotychczasowych nawyków.
Na przykład:
„Co możesz zrobić, aby upewnić się, że na czas przygotujesz się do egzaminu?”
„Jakie są rzeczy, które możesz zrobić, aby regularnie się uczyć?”
Strategia nr 2: Zapytaj o „plusy i minusy” zarówno zmiany, jak i pozostania przy dotychczasowym sposobie postępowania.
Na przykład:
„Jakie widzisz konsekwencje pozytywne i negatywne regularnego uczenia się?”
„Jakie widzisz konsekwencje pozytywne i negatywne uczenia się przed samym egzaminem?”
Strategia #3: Pytaj o pozytywne i negatywne strony pożądanego zachowania.
Na przykład:
„W jaki sposób regularne uczenie się wpływa na Ciebie?”
„Jakie dostrzegasz negatywne skutki regularnego uczenia się?”
Strategia nr 4: Kiedy dziecko wyrazi chęć zmiany dotychczasowych zachowań, poproś o więcej szczegółów.
Na przykład:
„Co jest dla Ciebie w tej chwili najważniejsze?”
„Co może pomóc Tobie w wytrwaniu w zmianie?”
„W jaki sposób chcesz teraz funkcjonować?”
„Opowiedz mi więcej o swoich planach?”
„W jaki sposób chcesz nadrobić zaległości?”
Strategia #5: Zapytaj o to co motywowało dziecko do uczenia się przed rozpoczęciem Edukacji Domowej.
Na przykład:
„Co motywowało Ciebie do nauki wcześniej?”
Strategia #6: Zapytaj, co może się stać, jeśli dziecko wprowadzi zmiany zgodnie ze swoim planem.
Na przykład:
„Jeśli będziesz przestrzegał wszystkich ustalonych przez nas działań, co się zmieni?”
„Jak widzisz swój poziom wiedzy/rozwój pasji/… za pięć lat od teraz?”
Strategia nr 7: Pytaj o najbardziej skrajne skutki.
Na przykład:
„Jakie są najgorsze rzeczy, które mogą się zdarzyć, jeśli nie będziesz przestrzegał ustalonego planu działania?”
„Jakie są najlepsze rzeczy, które mogą się zdarzyć, jeśli będziesz postępował zgodnie z ustalonym planem działania?”
Strategia nr 8: Zaproponuj sposoby pozwalające jasno zmierzyć wpływ zmiany dotychczasowego stylu uczenia się.
Na przykład:
„W skali od 1 do 10 (gdzie 1 wcale nie jest ważne, a 10 jest bardzo ważne), jak ważna jest dla Ciebie poprawa dotychczasowego stylu uczenia się?”
„Jak myślisz, co możesz zrobić, aby zbliżyć się do 10?”
Strategia #9: Zapytaj swoje dziecko o jego główne cele edukacyjne.
Na przykład:
„W czym edukacja może Tobie pomóc w przyszłości?”
„Co chciałbyś robić w przyszłości?”
Strategia nr 10: Myśl jak swoje dziecko i przeformułuj wszelkie bariery w pozytywną strategię.
Na przykład:
„Regularne uczenie się wszystkich przedmiotów przez cały rok jest uciążliwe. Co powiesz na to, żeby uczyć się i zdawać egzaminy blokowo?”
Osobista motywacja dziecka będzie bardziej skuteczna niż jakiekolwiek pouczenie ze strony rodzica.
Szanse na zakorzenienie się nowego zachowania są większe, gdy rodzic pomaga dziecku zidentyfikować jego indywidualne powody do wprowadzenia zmiany w dotychczasowym stylu uczenia się. Własne powody dziecka do zmiany są znacznie silniejszym motywatorem niż zewnętrzna perswazja lub przymus.
Magdalena i Łukasz Wojtacha