Mikołaj Rej, Rey z Nagłowic, pseudonim m.in. Ambroży Korczbok Rożek, polski poeta, prozaik, tłumacz, nazwany „ojcem piśmiennictwa polskiego”. Uważany za jednego z czołowych przedstawicieli polskiego odrodzenia.
Nauki pobierał w Skalbmierzu i Lwowie (1514-1518), 1518 został studentem Akademii Krakowskiej, ale po roku rzucił studia i powrócił do rodzinnego Żurawna. 1525 na dworze Tęczyńskich, gdzie jako samouk uzupełniał swoje wykształcenie.
Był dobrym gospodarzem, m.in. założył miasteczka Rejowiec i Oksza (nazwa herbu Rejów), stając się człowiekiem zamożnym. Brał udział w życiu politycznym, wielokrotnie był posłem na sejm, ciesząc się dużym autorytetem. Głośny działacz obozu reformacji religijnej, często uczestniczył w synodach kalwińskich, zakładał w swoich dobrach zbory i szkoły, za co był ostro zwalczany przez Kościół katolicki.
Wspierał energicznie reformację także w swoich pismach, np. w popularnym zbiorze kazań Postylla Pańska (1557) i komentarzu do biblijnej księgi Apokalipsis (1565). Dokonywał licznych przeróbek dzieł autorów zagranicznych i starożytnych (Cyceron, Seneka), nadając im dydaktyczną wymowę. Sięgał także po wzorce średniowieczne, które unowocześniał, np. misteryjny Żywot Józefa (1545) i moralitetowy Kupiec (1549).
Wiele uwagi poświęcał przemianom społecznym w Polsce, m.in. w Krótkiej rozprawie… (1543), Zwierciadle (1568). W Wizerunku własnym człowieka poczciwego (1558), przeróbce dzieła włoskiego humanisty M. Palingeniusa, ukazał obraz świata ziemiańskiego, a także chłopskiego z punktu widzenia humanisty cieszącego się życiem i traktującego je z humorystycznym dystansem.
Twórczość Reja odzwierciedla obyczajowość czasów zygmuntowskich. Pisarz posługiwał się wieloma gatunkami literackimi: dialogiem obyczajowym i politycznym, dramatem, misterium, moralitetem, fraszką, epigramem, facecją, traktatem prozą, dialogiem i in. Dzieła wszystkie (od 1953), Pisma wierszem w serii Biblioteki Narodowej (1954), Wybór pism (1979).
Źródło: Encyklopedia WIEM wiem.onet.pl
