Spotkanie w MEN 22.06.2016

spotkanie w MEN

W dniu 22 czerwca 2016 roku odbyło się czwarte spotkanie robocze odnośnie kosztów edukacji domowej pomiędzy przedstawicielami Ministerstwa Edukacji Narodowej a przedstawicielami grupy roboczej edukacji domowej ds. kontaktów z MEN (powstałej po spotkaniu w MEN z 11 stycznia 2016 r.).

Ze strony Ministerstwa w spotkaniu wzięli udział:

Grzegorz Pochopień – z-ca dyrektora Departamentu Strategii i Współpracy Międzynarodowej MEN

Renata Karnas – naczelnik w Departamencie Strategii i Współpracy Międzynarodowej MEN

 

Ze strony edukacji domowej:

Mariusz Dzieciątko, Anna Zakrzewska, Marianna Kłosińska, Krzysztof Tusiński

Anna Zielińska – protokolant

 

W trakcie rozmów poruszone zostały następujące tematy:

  • konferencja w Toruniu w dniu 27 czerwca 2016 r. podsumowująca ogólnopolską debatę „Uczeń. Rodzic. Nauczyciel – Dobra Zmiana” – przedstawiciele MEN wskazali, że byłoby to dziwne gdyby Pani Minister chciała przedstawić propozycje zmian dotyczące edukacji domowej, a członkowie zespołu nic o tym nie wiedzieli
  • koszty stałe i administracyjne ponoszone przez szkoły
  • możliwość dofinansowania wsparcia udzielanego rodzicom edukacji domowej przez szkoły
  • kwestia finansowania edukacji uczniów, którzy przeszli na edukację domową w ciągu roku szkolnego
  • spotkanie odnośnie edukacji domowej dla Polaków za granicą – spotkanie planowane jest na początek lipca
  • notatki z dotychczasowych 8 spotkań – pozostawiono notatki z prośbą o ewentualne uwagi ze strony MEN.

W kwestii kosztów stałych po stronie szkoły:

  • Przedstawiciele grupy roboczej wskazali, iż model przedstawiony przez MEN uwzględnia koszty stałe jedynie przy kosztach zajęć dodatkowych, a nie zostały one uwzględnione przy egzaminach.
  • Koszty stałe stanowią między innymi: budynek, sale, ogrzewanie, woda, korespondencja – musza być spełnione takie same wymagania jak przy szkołach stacjonarnych i nie można z niech zrezygnować.
  • Według MEN w przypadku uczniów stacjonarnych koszty stałe to ok. 25 % kosztów finansowanych subwencją.
  • Krzysztof Tusiński przedstawił wyliczenia, iż w przypadku szkoły mającej ok. 150 uczniów w edukacji domowej koszt obsługi administracyjnej takich uczniów to koszt: pół etatu nauczyciela-koordynatora, etat pracownika sekretariatu, ¼ etatu dyrektora oraz koszt stanowiska pracy.
  • Anna Zakrzewska wskazała również, iż w przypadku szkoły, która ma uczniów tylko w edukacji domowej koszty stałe są dość duże, gdyż zgodnie z przepisami szkoła musi utrzymywać budynek i kadrę tylko dla tych uczniów.
  • Poddano do rozważenia propozycję, aby w przypadku szkół mających uczniów tylko w edukacji domowej stosowano łagodniejsze wymogi do założenia szkoły (podobnie jak na przykład przy punktach przedszkolnych).
  • MEN oczekuje przedstawienia kosztów stałych po stronie szkół wraz z ich uzasadnieniem.

W kwestii wsparcia udzielanego rodzicom przez szkoły:

  • Przedstawiciele MEN przeanalizowali propozycje form wsparcia rodziców edukacji domowej przez szkoły pozostawione przez przedstawicieli rodziców w dniu 8 czerwca 2016 r.
  • Propozycje te podzielono następnie na 4 grupy:
  1. Konsultacje: nauczyciel-rodzic, nauczyciel-uczeń, specjalista-uczeń – wyliczenie kosztów w oparciu o ilość godzin
  2. Pomoce dydaktyczne – poradniki, zakup dostępu do platformy e-learningowej; wypożyczanie pomocy dydaktycznych (np. mikroskop), możliwość realizowania w szkole doświadczeń chemicznych i fizycznych – wyceniane poprzez zryczałtowaną kwotę.
  3. Refundacja zajęć realizowanych poza szkołą – np. zajęcia językowe i sportowe – wyceniane poprzez zryczałtowaną kwotę.
  4. Zajęcia dodatkowe – obecnie realizowane w szkołach i przewidziane w ustawie o systemie oświaty – wyceniane w oparciu o ilość godzin.
  • Przedstawiciele rodziców wskazali również, iż szkoły nie są w stanie wykazać w Systemie Informacji Oświatowej wszystkim form wsparcia udzielanego rodzicom.

W kwestii przechodzenia na edukację domową w trakcie roku szkolnego i innych postulatów zgłaszanych przez samorządy:

  • W przypadku uczniów, którzy zaczęli pobierać naukę w innej gminie w ciągu roku, gmina może wystąpić o wyrównanie środków z rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej dla gmin.
  • Problem dotyczy jedynie okresu po 10 października każdego roku kalendarzowego, gdyż jest to ostatni termin na wystąpienie o środki z rezerwy. Wtedy jednak gmina dostaje zwiększone środki od 1 stycznia nowego roku.
  • Równocześnie, gdy uczeń przestanie uczyć się na terenie danej gminy, nie musi ona zwracać środków otrzymanych z subwencji.
  • Często zatem samorządy nie występują o środki z rezerwy celowej, gdyż mimo przejścia uczniów z innych gmin, otrzymane środki są większe niż ilość zadań szkolnych gminy.
  • W trakcie rozmów o kształcie rozporządzenia na 2016 rok samorządy domagały się obniżenia kwoty dotacji na uczniów edukacji domowej do poziomu 10 % dotychczasowego finansowania.

Kolejne spotkanie zaplanowano na poniedziałek 4 lipca. Na tym spotkaniu mają zostać podsumowane rozmowy odnośnie kosztów edukacji domowej. Wnioski mają zostać przedstawione na spotkaniu z udziałem ministra Macieja Kopcia.

Podsumowanie debaty „Edukacja domowa. Jedna teza – pięć perspektyw”.

debata

14 czerwca 2016 r. w auli Instytutu Studiów nad Rodziną w Łomiankach odbyła się w ramach ogólnopolskiej debaty o systemie oświaty „Uczeń. Rodzic. Nauczyciel – Dobra zmiana” debata pt. „Edukacja domowa. Jedna teza – pięć perspektyw”. Tezą wydarzenia było stwierdzenie, że  „Edukacja domowa dopełnia polski system oświaty”. Temat edukacji poza szkolnej był rozpatrywany z perspektywy rodziców, naukowców, maturzystów, dyrektorów, władzy wykonawczej. Debata była podsumowaniem półrocznej pracy grupy roboczej edukacji domowej ds. kontaktów z MEN a także wielu spotkań z rodzicami w całej Polsce. Inspiracją tezy debaty był artykuł 9 Ustawy o Ustroju Szkolnictwa z 1932 roku, który edukację w domu stawiał na równi z innymi formami spełniania obowiązku szkolnego.

Prawnik, dyrektor współpracy międzynarodowej HSLDA (największa na świecie organizacja rodziców edukacji domowej) Michael Donnelly na bazie wielu przepisów prawa międzynarodowego stwierdził, żeedukacja domowa jest prawem człowieka, niezależnie od powodów, z jakich zostaje podjęta”. Minister Edukacji Narodowej Maciej Kopeć powiedział, że w chwili obecnej nie ma w ministerstwie żadnych prac legislacyjnych dotyczących ograniczenia prawa wyboru szkoły przez rodziców. Zaznaczył także, że w przestrzeni publicznej pojawiają się emocjonalne wypowiedzi po obu stronach, które nie służą poszukiwaniu dobrych rozwiązań. Minister wskazał również, iż rozmowy odnośnie edukacji domowej toczą się swoim rytmem i nie należy się spodziewać ich podsumowania podczas konferencji 27 czerwca w Toruniu.

 

Perspektywa rodziców

Rodzice uczący w domu podkreślali, że edukacja domowa wiąże się z wzięciem odpowiedzialności przez rodziców za wykształcenie i wychowanie dzieci. Jednym z najistotniejszych elementów jest tu, obok efektów edukacyjnych, możliwość kształtowania charakteru dziecka. Edukacja domowa jest optymalnym rozwiązaniem dla szerokiego katalogu sytuacji, w których rodzice podejmą taką decyzję ze względu na dobro dziecka lub dobro rodziny. Staje się ona stylem życia całej rodziny, polega na stawianiu sobie celów wykraczających daleko poza realizację podstawy programowej. Rodzice kształtują młodego człowieka, prowadzą do dorosłości, uczą odpowiedzialności, samodyscypliny i wartości. Style realizacji edukacji domowej różnią się w zależności od rodziny, a nawet w zależności od konkretnego dziecka w danej rodzinie. Edukacja Domowa jest dla każdego rodzica, którego cechuje wytrwałość i dobre motywacje, gdyż edukacja w tym modelu następuje w kontekście relacji. Dla rodzin Polaków na emigracji edukacja domowa pozwala dziecku na poznanie polskiego systemu oświaty, programu polskiej szkoły oraz słownictwa używanego na co dzień w polskiej szkole, dzięki czemu rodzicom łatwiej podjąć decyzję o powrocie do Polski. To przede wszystkim oferta dla tych, którzy chcą bardziej systematycznie pracować ze swoim dzieckiem i realizować szerszy program niż w szkołach sobotnich.

Głównym wyzwaniem jest brak materiałów edukacyjnych dostosowanych do potrzeb dzieci edukacji domowej, do samodzielnej pracy oraz niestabilność przepisów oświatowych. Kluczowym rozwiązaniem jest prawo wyboru dowolnej szkoły. Rodzice pragną równego traktowania dzieci edukacji domowej z dziećmi szkolnymi szczególnie w zakresie prawa do powtarzania roku szkolnego. Z entuzjazmem powitaliby otwarcie polskich szkół na nowe technologie, a w szczególności możliwość zdawania egzaminów on-line oraz e-learningu.

 

Perspektywa naukowców

Z badań przedstawionych przez psycholog Agnieszkę Gessel w zakresie kompetencji społecznych wynika, że nie występują istotne różnice pomiędzy dziećmi szkolnymi a dziećmi edukacji domowej. Zaś w zakresie inteligencji emocjonalnej, dzieci z edukacji domowej uzyskiwały wyższe wyniki m. in w rozumieniu i uświadamianiu emocji.

Według badań dr Katarzyny Kochan z Uniwersytetu Zielonogórskiego, na edukację domową decydują się w przeważającej mierze rodziny pełne, związki małżeńskie, z trojgiem i więcej dzieci, dla których ważna jest wiara. 86% dzieci z edukacji domowej ma liczne kontakty z rówieśnikami i spędza w ich towarzystwie więcej czasu niż dzieci edukowane w szkole. Uczniowie edukacji domowej są otwarci, pewni siebie, mają wysokie poczucie własnej wartości oraz osiągają wyższe wyniki w nauce w porównaniu do dzieci uczących się w szkole.

Perspektywa maturzystów

W tej części udział wzięli tegoroczni maturzyści, mających różnej długości staż w edukacji domowej (od roku do 9 lat). Wszyscy jednogłośnie stwierdzili, że edukacja domowa to jedna z lepszych rzeczy jaka mogła im się przytrafić. Mieli dużo więcej czasu na naukę oraz wolność w planowaniu  czasu. Podkreślali, że rodzice w każdym roku uwzględniali ich zdanie w podejmowaniu decyzji o rozpoczęciu bądź kontynuowaniu nauki w domu. Wskazywali też na zauważalne pozytywne zmiany w ich zachowaniu i wręcz fascynację nauką. Bardzo chwalili sobie brak uzależnienia od planu zajęć. Edukacja domowa nauczyła ich samodyscypliny oraz efektywnego planowania czasu, dała możliwość rozwijania zainteresowań oraz bardziej aktywnego życia społecznego.

 

Perspektywa dyrektorów szkół

Dyrektorzy wskazywali na to, że edukacja domowa jest szansą na rozwój dla nauczycieli, wyróżnieniem dla szkoły i pozwala odkrywać wartość każdego dziecka indywidualnie. Edukacja domowa dla nauczycieli staje się wyzwaniem, czyli czymś co lubią najbardziej. Jako przyczynę tego, że wciąż mało szkół decyduje się na wsparcie edukacji domowej wskazywali lęk przed kuratorium i lenistwo.

Podkreślali, że edukacja domowa wydobywa z rodziny najlepsze wartości, w dużej mierze dzięki ogromnemu wysiłkowi matki. Jako efekt pośredni edukacji domowej dyrektorzy wskazali wzrost zaangażowania społeczności lokalnej, lepsze postrzeganie szkoły, indywidualizację podejścia do rodziców i do dzieci.

Perspektywa władzy wykonawczej

Dyrektor Grzegorz Pochopień z MEN powiedział, że stanowisko Ministerstwa wobec edukacji domowej jest pozytywne i innego być nie może. W Ministerstwie toczą się rozmowy z grupą roboczą. Dyrektor podsumował, że są na dobrej drodze i obie strony dochodzą do kompromisów. Powiedział, że to samorządy wnioskowały i wnioskują nadal o zmniejszenie subwencji dla uczniów edukacji domowej. Z kolei wójt Józef Bogucki bardzo pozytywnie ocenił rolę edukacji domowej i poparł postulat równego finansowania.

 

Główne wnioski i postulaty środowiska edukacji domowej:

Wnioski:

  • Edukacja Domowa jest częścią systemu Edukacji Narodowej.
  • Edukacja Domowa dopełnia polski system oświaty, otwierając go na indywidualne potrzeby dzieci.
  • Dzieci korzystające z edukacji domowej są takimi samymi podmiotami systemu oświaty jak dzieci korzystające ze stacjonarnych form edukacji, wobec czego nie ma powodów aby były inaczej traktowane.
  • Edukacja domowa uczy odpowiedzialności za siebie, efektywności, wykorzystywania wielu źródeł wiedzy i stymuluje kreatywność.
  • Dzieci edukacji domowej rozwijają się społecznie in. poprzez udział w harcerstwie, zajęciach sportowych i kulturalnych oraz wolontariat.
  • Edukacja domowa jest ogromnym a niejednokrotnie jedynym wsparciem dla Polaków mieszkających za granicą – szczególnie dla rodziców, którzy pragną zapewnić swoim dzieciom systematyczny kontakt z językiem polskim i płynny powrót do polskiego systemu oświaty.
  • Edukacja domowa stanowi wparcie dla dzieci z różnymi formami niepełnosprawności – dając możliwość pogodzenia nauki z intensywnym procesem rehabilitacji.

 

Postulaty:

  • Prawo wyboru dowolnej szkoły przez rodziców edukacji domowej
  • Prawo przejścia na Edukację Domową w ciągu roku szkolnego
  • Traktowanie uczniów Edukacji Domowej jako pełnoprawnych uczestników systemu oświaty

 

W debacie wzięło udział ponad 100 osób a ponad 300 osób oglądało debatę on-line za pośrednictwem Internetu.

Dodatkowe informacje: www.edukacjadomowa.pl/grupa, www.edukacjadomowa.pl/debata

Spotkanie w MEN 8 czerwca 2016

spotkanie w MEN

W dniu 8 czerwca 2016 roku odbyło się kolejne spotkanie pomiędzy przedstawicielami Ministerstwa Edukacji Narodowej a przedstawicielami grupy roboczej edukacji domowej ds. kontaktów z MEN (powstałej po spotkaniu w MEN z 11 stycznia 2016 r.).

Ze strony Ministerstwa w spotkaniu wzięli udział:

Grzegorz Pochopień – z-ca dyrektora Departamentu Strategii i Współpracy Międzynarodowej MEN

Katarzyna Koszewska – dyrektor Departamentu Kształcenia Ogólnego MEN

Renata Karnas – naczelnik w Departamencie Strategii i Współpracy Międzynarodowej MEN

Emilia Różycka – naczelnik w Departamencie Podręczników, Programów i Innowacji MEN

 

Ze strony edukacji domowej:

Mariusz Dzieciątko, Anna Zakrzewska, Krzysztof Tusiński

Anna Zielińska – protokolant

 

W trakcie rozmów poruszone zostały następujące tematy:

  • konferencja w Toruniu w dniu 27 czerwca 2016 r. podsumowująca ogólnopolską debatę „Uczeń. Rodzic. Nauczyciel – Dobra Zmiana” – przedstawiciele MEN wyrazili przypuszczenie, iż ponieważ prace zespołu nie zostały zakończone, temat ten nie będzie poruszany podczas konferencji w Toruniu
  • wycena kosztów egzaminów klasyfikacyjnych w edukacji domowej
  • możliwość dofinansowania wsparcia udzielanego rodzicom edukacji domowej przez szkoły

Prace odbywają się w oparciu o cztery modele:

  • model dla szkół publicznych – jedno dziecko w edukacji domowej
  • model dla szkół publicznych – więcej niż 50 % dzieci w edukacji domowej – wycena zajęć organizowanych dla grupy 21 uczniów
  • model dla szkół niepublicznych – jedno dziecko w edukacji domowej
  • model dla szkół niepublicznych – więcej niż 50 % dzieci w edukacji domowej – wycena zajęć organizowanych dla grupy 21 uczniów

Podstawą wyceny kosztów egzaminów jest iloraz godzin pracy nauczyciela i udziału kosztów wynagrodzeń nauczycieli w ogólnych kosztach prowadzenia szkoły finansowanych subwencją.

W ramach dyskusji odnośnie czasu na przeprowadzenie egzaminów podniesiono następujące kwestie

  • Przedstawiciele MEN stoją na stanowisku, że oceniając czas długości egzaminów należy odnosić się do czasu egzaminów klasyfikacyjnych przeprowadzanych dla uczniów stacjonarnych w szkole oraz do czasu egzaminów zewnętrznych (sprawdzian, egzamin gimnazjalny, egzamin maturalny).
  • Anna Zakrzewska wskazywała, iż egzamin w edukacji domowej ma nieco inny charakter, podobnie jak cała edukacja domowa. Dzieci edukacji domowej chcą się możliwie najlepiej przedstawić na egzaminie, a istotne jest również nawiązanie kontaktu z dzieckiem, które nie uczy się na co dzień w szkole.
  • Równocześnie przedstawicielem MEN nie widzą potrzeby precyzowania w rozporządzeniu maksymalnego czasu trwania egzaminu klasyfikacyjnego. Długość egzaminu zależy wyłącznie od nauczyciela i jego doświadczenia.

Po negocjacjach, w drodze kompromisu, przyjęto następujące zmienne będące podstawą dalszych obliczeń:

  • klasy 1-3 szkoły podstawowej – 2 egzaminy pisemne i 2 egzaminy ustne
  • klasy 4-6 szkoły podstawowej – 6 egzaminów pisemnych i 6 egzaminów ustnych
  • gimnazjum i liceum – do wyliczenia na późniejszym etapie prac.
  • ilość członków komisji egzaminacyjnej – 2 członków
  • czas egzaminu pisemnego – 1 godzina
  • czas egzaminu ustnego – 30 minut
  • czas na przygotowanie, sprawdzenie i dokumentację egzaminu – 1 godzina przy 1 uczniu oraz 4 godziny przy 21 osobowym oddziale klasowym
  • terminy egzaminu – 1 termin przy 1 uczniu i 2 terminy przy 21 osobowym oddziale klasowym w szkole podstawowej oraz 3 terminy w gimnazjum i liceum.

Kolejne spotkanie odbędzie się 22 czerwca 2016 r. Jego przedmiotem będzie wycena form wsparcia udzielanych przez szkoły na rzecz rodziców edukacji domowej i propozycje odnośnie lepszego i dostosowanego do praktyki edukacji domowej uregulowania tych kwestii w ustawie o systemie oświaty.

Przedstawiciele rodziców pozostawili propozycje odnośnie możliwych form wsparcia rodziców edukacji domowej będące efektem konsultacji z rodzicami edukacji domowej. Propozycje te będą podstawą prac w dniu 22 czerwca 2016 r.