Podsumowanie debaty „Edukacja domowa. Jedna teza – pięć perspektyw”.

debata

14 czerwca 2016 r. w auli Instytutu Studiów nad Rodziną w Łomiankach odbyła się w ramach ogólnopolskiej debaty o systemie oświaty „Uczeń. Rodzic. Nauczyciel – Dobra zmiana” debata pt. „Edukacja domowa. Jedna teza – pięć perspektyw”. Tezą wydarzenia było stwierdzenie, że  „Edukacja domowa dopełnia polski system oświaty”. Temat edukacji poza szkolnej był rozpatrywany z perspektywy rodziców, naukowców, maturzystów, dyrektorów, władzy wykonawczej. Debata była podsumowaniem półrocznej pracy grupy roboczej edukacji domowej ds. kontaktów z MEN a także wielu spotkań z rodzicami w całej Polsce. Inspiracją tezy debaty był artykuł 9 Ustawy o Ustroju Szkolnictwa z 1932 roku, który edukację w domu stawiał na równi z innymi formami spełniania obowiązku szkolnego.

Prawnik, dyrektor współpracy międzynarodowej HSLDA (największa na świecie organizacja rodziców edukacji domowej) Michael Donnelly na bazie wielu przepisów prawa międzynarodowego stwierdził, żeedukacja domowa jest prawem człowieka, niezależnie od powodów, z jakich zostaje podjęta”. Minister Edukacji Narodowej Maciej Kopeć powiedział, że w chwili obecnej nie ma w ministerstwie żadnych prac legislacyjnych dotyczących ograniczenia prawa wyboru szkoły przez rodziców. Zaznaczył także, że w przestrzeni publicznej pojawiają się emocjonalne wypowiedzi po obu stronach, które nie służą poszukiwaniu dobrych rozwiązań. Minister wskazał również, iż rozmowy odnośnie edukacji domowej toczą się swoim rytmem i nie należy się spodziewać ich podsumowania podczas konferencji 27 czerwca w Toruniu.

 

Perspektywa rodziców

Rodzice uczący w domu podkreślali, że edukacja domowa wiąże się z wzięciem odpowiedzialności przez rodziców za wykształcenie i wychowanie dzieci. Jednym z najistotniejszych elementów jest tu, obok efektów edukacyjnych, możliwość kształtowania charakteru dziecka. Edukacja domowa jest optymalnym rozwiązaniem dla szerokiego katalogu sytuacji, w których rodzice podejmą taką decyzję ze względu na dobro dziecka lub dobro rodziny. Staje się ona stylem życia całej rodziny, polega na stawianiu sobie celów wykraczających daleko poza realizację podstawy programowej. Rodzice kształtują młodego człowieka, prowadzą do dorosłości, uczą odpowiedzialności, samodyscypliny i wartości. Style realizacji edukacji domowej różnią się w zależności od rodziny, a nawet w zależności od konkretnego dziecka w danej rodzinie. Edukacja Domowa jest dla każdego rodzica, którego cechuje wytrwałość i dobre motywacje, gdyż edukacja w tym modelu następuje w kontekście relacji. Dla rodzin Polaków na emigracji edukacja domowa pozwala dziecku na poznanie polskiego systemu oświaty, programu polskiej szkoły oraz słownictwa używanego na co dzień w polskiej szkole, dzięki czemu rodzicom łatwiej podjąć decyzję o powrocie do Polski. To przede wszystkim oferta dla tych, którzy chcą bardziej systematycznie pracować ze swoim dzieckiem i realizować szerszy program niż w szkołach sobotnich.

Głównym wyzwaniem jest brak materiałów edukacyjnych dostosowanych do potrzeb dzieci edukacji domowej, do samodzielnej pracy oraz niestabilność przepisów oświatowych. Kluczowym rozwiązaniem jest prawo wyboru dowolnej szkoły. Rodzice pragną równego traktowania dzieci edukacji domowej z dziećmi szkolnymi szczególnie w zakresie prawa do powtarzania roku szkolnego. Z entuzjazmem powitaliby otwarcie polskich szkół na nowe technologie, a w szczególności możliwość zdawania egzaminów on-line oraz e-learningu.

 

Perspektywa naukowców

Z badań przedstawionych przez psycholog Agnieszkę Gessel w zakresie kompetencji społecznych wynika, że nie występują istotne różnice pomiędzy dziećmi szkolnymi a dziećmi edukacji domowej. Zaś w zakresie inteligencji emocjonalnej, dzieci z edukacji domowej uzyskiwały wyższe wyniki m. in w rozumieniu i uświadamianiu emocji.

Według badań dr Katarzyny Kochan z Uniwersytetu Zielonogórskiego, na edukację domową decydują się w przeważającej mierze rodziny pełne, związki małżeńskie, z trojgiem i więcej dzieci, dla których ważna jest wiara. 86% dzieci z edukacji domowej ma liczne kontakty z rówieśnikami i spędza w ich towarzystwie więcej czasu niż dzieci edukowane w szkole. Uczniowie edukacji domowej są otwarci, pewni siebie, mają wysokie poczucie własnej wartości oraz osiągają wyższe wyniki w nauce w porównaniu do dzieci uczących się w szkole.

Perspektywa maturzystów

W tej części udział wzięli tegoroczni maturzyści, mających różnej długości staż w edukacji domowej (od roku do 9 lat). Wszyscy jednogłośnie stwierdzili, że edukacja domowa to jedna z lepszych rzeczy jaka mogła im się przytrafić. Mieli dużo więcej czasu na naukę oraz wolność w planowaniu  czasu. Podkreślali, że rodzice w każdym roku uwzględniali ich zdanie w podejmowaniu decyzji o rozpoczęciu bądź kontynuowaniu nauki w domu. Wskazywali też na zauważalne pozytywne zmiany w ich zachowaniu i wręcz fascynację nauką. Bardzo chwalili sobie brak uzależnienia od planu zajęć. Edukacja domowa nauczyła ich samodyscypliny oraz efektywnego planowania czasu, dała możliwość rozwijania zainteresowań oraz bardziej aktywnego życia społecznego.

 

Perspektywa dyrektorów szkół

Dyrektorzy wskazywali na to, że edukacja domowa jest szansą na rozwój dla nauczycieli, wyróżnieniem dla szkoły i pozwala odkrywać wartość każdego dziecka indywidualnie. Edukacja domowa dla nauczycieli staje się wyzwaniem, czyli czymś co lubią najbardziej. Jako przyczynę tego, że wciąż mało szkół decyduje się na wsparcie edukacji domowej wskazywali lęk przed kuratorium i lenistwo.

Podkreślali, że edukacja domowa wydobywa z rodziny najlepsze wartości, w dużej mierze dzięki ogromnemu wysiłkowi matki. Jako efekt pośredni edukacji domowej dyrektorzy wskazali wzrost zaangażowania społeczności lokalnej, lepsze postrzeganie szkoły, indywidualizację podejścia do rodziców i do dzieci.

Perspektywa władzy wykonawczej

Dyrektor Grzegorz Pochopień z MEN powiedział, że stanowisko Ministerstwa wobec edukacji domowej jest pozytywne i innego być nie może. W Ministerstwie toczą się rozmowy z grupą roboczą. Dyrektor podsumował, że są na dobrej drodze i obie strony dochodzą do kompromisów. Powiedział, że to samorządy wnioskowały i wnioskują nadal o zmniejszenie subwencji dla uczniów edukacji domowej. Z kolei wójt Józef Bogucki bardzo pozytywnie ocenił rolę edukacji domowej i poparł postulat równego finansowania.

 

Główne wnioski i postulaty środowiska edukacji domowej:

Wnioski:

  • Edukacja Domowa jest częścią systemu Edukacji Narodowej.
  • Edukacja Domowa dopełnia polski system oświaty, otwierając go na indywidualne potrzeby dzieci.
  • Dzieci korzystające z edukacji domowej są takimi samymi podmiotami systemu oświaty jak dzieci korzystające ze stacjonarnych form edukacji, wobec czego nie ma powodów aby były inaczej traktowane.
  • Edukacja domowa uczy odpowiedzialności za siebie, efektywności, wykorzystywania wielu źródeł wiedzy i stymuluje kreatywność.
  • Dzieci edukacji domowej rozwijają się społecznie in. poprzez udział w harcerstwie, zajęciach sportowych i kulturalnych oraz wolontariat.
  • Edukacja domowa jest ogromnym a niejednokrotnie jedynym wsparciem dla Polaków mieszkających za granicą – szczególnie dla rodziców, którzy pragną zapewnić swoim dzieciom systematyczny kontakt z językiem polskim i płynny powrót do polskiego systemu oświaty.
  • Edukacja domowa stanowi wparcie dla dzieci z różnymi formami niepełnosprawności – dając możliwość pogodzenia nauki z intensywnym procesem rehabilitacji.

 

Postulaty:

  • Prawo wyboru dowolnej szkoły przez rodziców edukacji domowej
  • Prawo przejścia na Edukację Domową w ciągu roku szkolnego
  • Traktowanie uczniów Edukacji Domowej jako pełnoprawnych uczestników systemu oświaty

 

W debacie wzięło udział ponad 100 osób a ponad 300 osób oglądało debatę on-line za pośrednictwem Internetu.

Dodatkowe informacje: www.edukacjadomowa.pl/grupa, www.edukacjadomowa.pl/debata

Spotkanie w MEN 8 czerwca 2016

spotkanie w MEN

W dniu 8 czerwca 2016 roku odbyło się kolejne spotkanie pomiędzy przedstawicielami Ministerstwa Edukacji Narodowej a przedstawicielami grupy roboczej edukacji domowej ds. kontaktów z MEN (powstałej po spotkaniu w MEN z 11 stycznia 2016 r.).

Ze strony Ministerstwa w spotkaniu wzięli udział:

Grzegorz Pochopień – z-ca dyrektora Departamentu Strategii i Współpracy Międzynarodowej MEN

Katarzyna Koszewska – dyrektor Departamentu Kształcenia Ogólnego MEN

Renata Karnas – naczelnik w Departamencie Strategii i Współpracy Międzynarodowej MEN

Emilia Różycka – naczelnik w Departamencie Podręczników, Programów i Innowacji MEN

 

Ze strony edukacji domowej:

Mariusz Dzieciątko, Anna Zakrzewska, Krzysztof Tusiński

Anna Zielińska – protokolant

 

W trakcie rozmów poruszone zostały następujące tematy:

  • konferencja w Toruniu w dniu 27 czerwca 2016 r. podsumowująca ogólnopolską debatę „Uczeń. Rodzic. Nauczyciel – Dobra Zmiana” – przedstawiciele MEN wyrazili przypuszczenie, iż ponieważ prace zespołu nie zostały zakończone, temat ten nie będzie poruszany podczas konferencji w Toruniu
  • wycena kosztów egzaminów klasyfikacyjnych w edukacji domowej
  • możliwość dofinansowania wsparcia udzielanego rodzicom edukacji domowej przez szkoły

Prace odbywają się w oparciu o cztery modele:

  • model dla szkół publicznych – jedno dziecko w edukacji domowej
  • model dla szkół publicznych – więcej niż 50 % dzieci w edukacji domowej – wycena zajęć organizowanych dla grupy 21 uczniów
  • model dla szkół niepublicznych – jedno dziecko w edukacji domowej
  • model dla szkół niepublicznych – więcej niż 50 % dzieci w edukacji domowej – wycena zajęć organizowanych dla grupy 21 uczniów

Podstawą wyceny kosztów egzaminów jest iloraz godzin pracy nauczyciela i udziału kosztów wynagrodzeń nauczycieli w ogólnych kosztach prowadzenia szkoły finansowanych subwencją.

W ramach dyskusji odnośnie czasu na przeprowadzenie egzaminów podniesiono następujące kwestie

  • Przedstawiciele MEN stoją na stanowisku, że oceniając czas długości egzaminów należy odnosić się do czasu egzaminów klasyfikacyjnych przeprowadzanych dla uczniów stacjonarnych w szkole oraz do czasu egzaminów zewnętrznych (sprawdzian, egzamin gimnazjalny, egzamin maturalny).
  • Anna Zakrzewska wskazywała, iż egzamin w edukacji domowej ma nieco inny charakter, podobnie jak cała edukacja domowa. Dzieci edukacji domowej chcą się możliwie najlepiej przedstawić na egzaminie, a istotne jest również nawiązanie kontaktu z dzieckiem, które nie uczy się na co dzień w szkole.
  • Równocześnie przedstawicielem MEN nie widzą potrzeby precyzowania w rozporządzeniu maksymalnego czasu trwania egzaminu klasyfikacyjnego. Długość egzaminu zależy wyłącznie od nauczyciela i jego doświadczenia.

Po negocjacjach, w drodze kompromisu, przyjęto następujące zmienne będące podstawą dalszych obliczeń:

  • klasy 1-3 szkoły podstawowej – 2 egzaminy pisemne i 2 egzaminy ustne
  • klasy 4-6 szkoły podstawowej – 6 egzaminów pisemnych i 6 egzaminów ustnych
  • gimnazjum i liceum – do wyliczenia na późniejszym etapie prac.
  • ilość członków komisji egzaminacyjnej – 2 członków
  • czas egzaminu pisemnego – 1 godzina
  • czas egzaminu ustnego – 30 minut
  • czas na przygotowanie, sprawdzenie i dokumentację egzaminu – 1 godzina przy 1 uczniu oraz 4 godziny przy 21 osobowym oddziale klasowym
  • terminy egzaminu – 1 termin przy 1 uczniu i 2 terminy przy 21 osobowym oddziale klasowym w szkole podstawowej oraz 3 terminy w gimnazjum i liceum.

Kolejne spotkanie odbędzie się 22 czerwca 2016 r. Jego przedmiotem będzie wycena form wsparcia udzielanych przez szkoły na rzecz rodziców edukacji domowej i propozycje odnośnie lepszego i dostosowanego do praktyki edukacji domowej uregulowania tych kwestii w ustawie o systemie oświaty.

Przedstawiciele rodziców pozostawili propozycje odnośnie możliwych form wsparcia rodziców edukacji domowej będące efektem konsultacji z rodzicami edukacji domowej. Propozycje te będą podstawą prac w dniu 22 czerwca 2016 r.

 

Spotkanie z p. Maciejem Kopciem – podsekretarzem stanu w MEN

spotkanie w MEN

W dniu 18 maja 2016 r. odbyło się spotkanie przedstawicieli grupy roboczej ds. kontaktów z MEN z p. Maciejem Kopciem – podsekretarzem stanu w MEN. Środowisko edukacji domowej reprezentowali:
Mariusz Dzieciątko, Jan Urmański, Krzysztof Tusiński
W trakcie rozmów poruszono następujące kwestie:

  • zmiany systemowe odnośnie edukacji domowej mogące skutkować ograniczeniem wyboru przez rodziców szkoły, której dyrektor wydaje zgodę (w kontekście wypowiedzi minister Anny Zalewskiej w Sejmie w dniu 11 maja 2016 r.) – ze strony Ministra Macieja Kopcia padła deklaracja, iż obecnie w Ministerstwie nie toczą się żadne prace legislacyjne w tej kwestii
  • schemat rozmów odnośnie edukacji domowej – ze strony Ministra Macieja Kopcia padła deklaracja, iż wszelkie zmiany odnośnie organizacji i finansowania edukacji domowej zostaną omówione podczas kolejnych spotkań grupy roboczej ds. edukacji domowej
  • ze strony Ministra Macieja Kopcia padła deklaracja, iż w MEN nie toczą się żadne prace i rozmowy odnośnie edukacji domowej poza spotkaniami z grupa roboczą
  • zaufanie na linii MEN – środowisko edukacji domowej – bardzo istotne jest, aby wszelkie możliwe zmiany były dyskutowane podczas spotkań z grupa roboczą, gdyż środowisko jest zaniepokojone wobec pojawiających się informacji o zmianach, które nigdy nie były przedmiotem rozmów. Stawia to w bardzo niezręcznej sytuacji członków grupy roboczej ds. edukacji domowej
  • Pan Minister zaznaczył, że ewentualne prace i szacunki konsekwencji zmian będą podejmowane z udziałem osób pracujących z grupą roboczą
  • przedstawiono historię zmian legislacyjnych odnośnie edukacji domowej w polskim prawie oświatowym:
    1. 1932 r. – w II RP edukacja domowa była równouprawnioną formą edukacji
    2. 1956 r. – likwidacja edukacji domowej dekretem o obowiązku szkolnym wprowadzonym przez komunistów
    3. 1991 r. – przywrócenie możliwości edukowania domowego przez sejm kontraktowy – możliwość uzyskania zgody w dowolnej szkole w Polsce, brak corocznych egzaminów
    4. 1996 r. – wprowadzenie ograniczeń przez postkomunistów: zgoda wydawana wyłącznie w rejonowej szkole publicznej, uznaniowość zgody na edukację domową, egzaminy
    5. 2007 r. – wypowiedź Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Rzecznika Praw Dziecka w piśmie o sygnaturze ZBA-500-3/07/KB z 16 stycznia 2007 r. do Ministra Edukacji Narodowej wskazujące na niezgodność istniejących rozwiązań z Konstytucją RP
    6. 2007 r. – projekt zmian dotyczący edukacji domowej przygotowany przez rząd Jarosława Kaczyńskiego – projekt zakładał m.in. zniesienie obowiązku wydawania zgody na edukację domową przez rejonowe szkoły publiczne
    7. 2009 r. – na wniosek Rzecznika Praw Dziecka, Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Stowarzyszenia Edukacji w Rodzinie ponownie zniesiono ograniczenia wydawania zgody na edukację domową przez rejonowe szkoły publiczne, zniesiono uznaniowość decyzji. Wprowadzono standaryzację przepisów dotyczących egzaminów oraz możliwość korzystania z zajęć
      dodatkowych, wprowadzono termin 31 maja – jako graniczny złożenia podania do dyrektora przed nowym rokiem szkolnym
    8. 2014 r. – na wniosek grupy posłów zniesiono termin 31 maja
  • przedstawiciele środowiska edukacji domowej wskazali, iż ze strony środowiska nie może być zgody na uszczuplenie możliwości wyboru szkoły dla rodzin edukacji domowej poprzez ograniczenie wydania zgody do szkoły na terenie gminy, w której uczeń mieszka czy też do obwodowej szkoły publicznej
  • wskazano również, iż dla rodziców edukacji domowej ta kwestia ma podstawowe znaczenie i musi być punktem wyjścia do dalszych rozmów o bardziej szczegółowych rozwiązaniach
  • wskazano na negatywne konsekwencje opisanych powyżej zapisów dla rodziców edukacji domowej (na przykładzie doświadczeń sprzed 2009 r.)
  • Pan Minister wyraził przypuszczenie, że napływ rodziców do edukacji domowej wiązał się z negatywnymi zjawiskami w systemie szkolnym, którym obecne kierownictwo MEN się przeciwstawiło
  • w odpowiedzi przedstawiciele edukacji domowej podkreślili, że z doświadczenia wynika niewystarczający charakter negatywnej motywacji do podjęcia edukacji domowej. Dzieci, których rodzice decydują o edukacji domowej wyłącznie z powodu negatywnej opinii o szkole, szybko wracają do systemu szkolnego. Potrzebna jest motywacja pozytywna.
  • podkreślono również, iż wybór edukacji domowej jest zawsze świadomym wyborem rodzica, wiążącym się z ogromnym nakładem pracy rodziców. Dlatego przejściowe zmiany w systemie oświaty nie mają dużego wpływu na tak ważną decyzję. Podstawą decyzji rodzica jest chęć większego i bardziej świadomego zaangażowania w edukację dziecka, a nie krytyka istniejącego systemu oświaty
  • ustalono następujący kalendarz dalszych rozmów:
    1. kolejne spotkania z udziałem p. Grzegorza Pochopnia odnośnie wyliczenia kosztów edukacji domowej
    2. podsumowanie spotkań roboczych z p. Grzegorzem Pochopniem podczas spotkania z Ministrem Maciejem Kopciem
    3. spotkanie z przedstawicielami Departamentu Współpracy z Samorządem Terytorialnym odnośnie problemów związanych z edukacją domową zgłaszanych przez samorządy i możliwych rozwiązań tych problemów
    4. spotkanie z udziałem ministra Macieja Kopcia oraz przedstawicieli Departamentu Strategii i Współpracy Międzynarodowej odnośnie edukacji domowej dla Polaków za granicą
  • Minister Maciej Kopeć przyjął zaproszenie do udziału w debacie o edukacji domowej w dniu 14 czerwca 2016 r. w ramach organizowanej ogólnopolskiej debaty o systemie oświaty „Uczeń. Rodzic. Nauczyciel – Dobra zmiana”

Spotkanie otwarte z 12 maja

spotkanie otwarte

W dniu 12 maja odbyło się w Warszawie spotkanie otwarte Grupy Roboczej d/s kontaktów z Ministerstwem Edukacji Narodowej.

W spotkaniu uczestniczyli członkowie grupy oraz goście, zarówno obecni na miejscu jak i połączeni przez Skype’a. Spotkaniu przewodniczył Mariusz Dzieciątko, a moderowała Marianna Kłosińska.

 

Część pierwsza

Ta część spotkania była transmitowana na żywo na Facebook’u:

  1. W odpowiedzi na oczekiwania gości Mariusz Dzieciątko opowiedział, na jakim etapie są rozmowy Grupy z MEN.
  2. Krzysztof Tusiński opowiedział, skąd wzięła się Grupa, ile liczy osób i kto uczestniczy w pracach.

 

Część druga

  1. Wszyscy goście mieli okazję się przedstawić, zadawali pytania i przekazywali spostrzeżenia
  2. Członkowie grupy odpowiadali na pytania i uwagi:
    • bardziej szczegółowy opis etapu pracy, klimatu pracy
    • niepokój związany z wypowiedziami minister Zalewskiej
    • edukacja domowa dzieci niepełnosprawnych
  3. Wiele gości zaproponowało stałą współpracę i pomoc, przekazując kontakty do siebie
  4. Został odczytany program PIS-u  z roku 2014
  5. Rozmawialiśmy o osobach zajmujących się edukacją domową, a jednocześnie wypowiadających się źle na jej temat

 

Część trzecia

  1. Został ustalony dalszy plan działań.
  2. Data następnego spotkania otwartego została ustalona na 19 maja o godzinie 19:15, w Alei Wyzwolenia 7

Prosimy o uwagi na adres: mariuszdzieciatko@edukacjadomowa.pl oraz grupa@edukacjadomowa.pl

Oświadczenie

oświadczenia

Oświadczamy, że przedstawione w trakcie wystąpienia sejmowego z dnia 11.05.2016 przez Panią Minister Edukacji Annę Zalewską tezy dotyczące edukacji domowej nie były w żaden sposób przedmiotem rozmów z grupą roboczą. Podczas spotkań, w których uczestniczyliśmy w ciągu ostatnich pięciu miesięcy przedstawiciele Ministerstwa zapewnili nas iż MEN sprzyja edukacji domowej i szanuje prawo rodziców do wyboru szkoły.

Po raz kolejny spotykamy się z wypowiedzią Pani Minister, w której generalizując łączy zjawisko edukacji domowej z „patologią” i nadużyciami rzędu „dziesiątek milionów złotych”. Oczekujemy wskazania konkretnych faktów i konkretnych kwot na pokrycie tez krzywdzących edukatorów domowych.

Transkrypcja wypowiedzi Minister Zalewskiej dot. edukacji domowej z dzisiejszego wystąpienia w Sejmie.

„Kiedy dyskutowaliśmy, każdy dzień przynosi jakieś doświadczenie, o domowym nauczaniu poprosiłam departament prawny, żeby pokazał jak zmieniano prawo dotyczące domowego nauczania, dlatego, że pamiętam ustawę z 2008 roku kiedy wszyscy zgodnie, szanując wolę rodziców, że chcą uczyć dzieci w domu należy im przygotować pieniądze na to, żeby mogły korzystać z zajęć dodatkowych w szkole i jednocześnie, żeby można było ich egzaminować, żeby w każdej chwili mogli wejść do systemu. No i okazało się, że rzeczywiście wszyscy rzeczywiście zgodnie za tym zagłosowali, dziecko musiało być przypisane do szkoły publicznej obwodowej.
W 2009 roku, nie będę mówiła, kto był ministrem edukacji, ale na pewno fan niepublicznych szkół, zresztą u każdej minister byli doradcy, którzy doradzali samorządom jak przekształcać publiczną szkołę w niepubliczną i w 2009 roku zmienia się przepis, który mówi o tym, że właściwie, po pierwsze do dowolnej szkoły publicznej niepublicznej jak równiez bez absolutnej rejonizacji obwodowości, że tak powiem kolokwialnie, dlatego doprowadziliśmy do patologii na dziesiątki milionów złotych i uszczelniamy wszędzie subwencje, że oto rejestrowano szkoły, które się nazywały domowe nauczania i udawadniały nam, że prowadzą zajęcia dodatkowe dla uczniów, którzy są rozproszeni po całej Polsce.”

Krótki wyciąg z historii legislacji związanej z edukacją domową w Polsce.

1932 rok – II RP fragment ustawy o ustroju szkolnictwa:
„Art. 9 Obowiązek szkolny wypełnia się przez pobieranie nauki:
a) w publicznej szkole powszechnej,
b) w innej szkole,
c) w domu. …”

1961 rokLikwidacja możliwości edukowania w domu przez komunistów

1991 rokPrzywrócenie możliwości edukowania domowego przez sejm kontraktowy, możliwość uzyskania zgody w dowolnej szkole w Polsce, brak corocznych egzaminów!
„Art. 16 ust. 8. Na wniosek rodziców dziecka dyrektor szkoły może zezwolić na spełnianie obowiązku szkolnego poza szkołą. Dziecko spełniające obowiązek w tej formie może otrzymać świadectwo ukończenia szkoły podstawowej na podstawie egzaminu klasyfikacyjnego przeprowadzonego przez szkołę, której dyrektor udzielił zezwolenia na taką formę spełniania obowiązku szkolnego.”

1995 rokWprowadzenie ograniczeń przez postkomunistów. Zgoda wydawana wyłącznie w rejonowej szkole publicznej, uznaniowość zgody na ED, egzaminy.
„Art. 16 ust. 8. Na wniosek rodziców dyrektor szkoły publicznej, w obwodzie której dziecko mieszka, może zezwolić na spełnianie przez dziecko obowiązku szkolnego poza szkołą oraz określić jego warunki. Dziecko spełniające obowiązek szkolny w tej formie może otrzymać świadectwo ukończenia poszczególnych klas szkoły podstawowej lub ukończenia tej szkoły na podstawie egzaminów klasyfikacyjnych przeprowadzonych przez szkołę, której dyrektor zezwolił na taką formę spełniania obowiązku szkolnego.”

1998 rok – Zniesienie ograniczenia wydawania zgody na ED przez rejonowe szkoły publiczne dla szkół ponadgimnazjalnych

2003 rok – Edukacja domowa dla dzieci obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego, wymóg opinii poradni.

2009 rok – Na wniosek Rzecznika Praw Dziecka, Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Stowarzyszenia Edukacji w Rodzinie ponownie zniesiono ograniczenia wydawania zgody na ED przez rejonowe szkoły publiczne, zniesiono uznaniowość decyzji. Wprowadzono standaryzację przepisów dotyczących egzaminów oraz możliwość korzystania z zajęć dodatkowych, wprowadzono termin 31 maja – jako graniczny złożenia podania do dyrektora przed nowym rokiem szkolnym.

2014 rok – Na wniosek grupy posłów zniesiono termin 31 maja.

 

Rozwój edukacji domowej w Polsce.
edPolska

Kwota subwencji w 2016 roku na wszystkie dzieci ED wynosi około 21 000 000 zł udział w ogólnej kwocie subwencji 0,001%.
Kwota subwencji za lata 2009-2016 to 57 000 000 zł.

Spotkania otwarte

spotkanie otwarte

Serdecznie zapraszamy wszystkich zainteresowanych na regularne spotkania otwarte z grupą roboczą. Będą się one odbywały w każdy drugi czwartek miesiąca w biurze Fundacji Bullerbyn w Warszawie w Alei Wyzwolenia 7 w godzinach 19 – 21.

Wstępny kalendarz spotkań:
12 maja godz. 19 – 21
9 czerwca godz. 19 – 21

 

Będzie możliwość uczestniczenia zdalnego w spotkaniach poprzez Skype. Osoby zainteresowane proszę o przesyłanie nazw kont Skype na adres mdziec@edukacjadomowa.pl

Spotkanie w MEN 21 kwietnia 2016

spotkanie w MEN

W dniu  21 kwietnia  2016   roku odbyło się kolejne spotkanie pomiędzy przedstawicielami Ministerstwa Edukacji Narodowej a przedstawicielami grupy roboczej ds. kontaktów z MEN (powstałej po spotkaniu w MEN z 11 stycznia 2016 r.).

 

Ze strony Ministerstwa w spotkaniu wzięli udział:

Grzegorz Pochopień – Departament Współpracy z Samorządem Terytorialnym MEN

Renata Karnas – Departament Współpracy z Samorządem Terytorialnym MEN

 

Ze strony edukacji domowej:

Mariusz Dzieciątko, Łukasz Wojtacha, Joanna Strzelecka, Marianna Kłosińska, Anna Zakrzewska, Andrzej Mazan, Krzysztof Tusiński, Agnieszka Chomka

 

  • Dyrektor Grzegorz Pochopień przedstawił swoje wyliczenia odnośnie kosztów edukacji domowej w szkołach niepublicznych. Z tych analiz wynika, że koszty te wynoszą pomiędzy 35 % i 60 % kwoty subwencji (zależnie od przyjętego wariantu).
  • Mariusz Dzieciątko przedstawił też kalkulacje grupy roboczej, z których wynika, iż koszty oscylują w granicach 100-114 % standardowej kwoty subwencji.
  • Przedstawiciele rodziców w grupie roboczej przedstawiła zestawienie kosztów edukacji domowej na przykładzie około 10 szkół.
  • Ze strony przedstawicieli MEN padła deklaracja, iż można rozmawiać o zapewnieniu wysokiego finansowania edukacji domowej przy równoczesnym wprowadzeniu ustawowych gwarancji, iż część tych środków zostanie przeznaczona na sfinansowanie wydatków edukacyjnych rodziców.
  • Strony zgodziły się, iż w przypadku finansowania edukacji domowej należy wziąć pod uwagę specyfikę edukacji domowej i docenić pracę rodzica. Należy skupić się nad wypracowaniem rozwiązania, w którym środki przekazywane do szkół pozwolą na możliwie najpełniejsze sfinansowanie potrzeb rodziców.
  • Powrót do wyższego finansowania możliwy jest od 2017 r. przy założeniu, że do tego czasu będzie gotowy przynajmniej projekt zapisów ustawowych. Krzysztof Tusiński przedstawił też schemat z modelami finansowania edukacji w przypadku szkół publicznych, szkół niepublicznych i edukacji domowej. Dyrektor Grzegorz Pochopień zgodził się z dużą częścią tez w nim zawartych i wskazał, że określając poziom finansowania edukacji domowej należy też uwzględnić nakład pracy rodzica.
  • Podsumowanie pracy grupy ma być spotkanie z udziałem wiceministra Macieja Kopcia, na którym zostaną przedstawione wnioski z pracy grupy. Ostateczne decyzje odnośnie poziomu finansowania i propozycji zapisów ustawowych zapadną podczas spotkania z ministrem Maciejem Kopciem.

 

 

Spotkanie robocze dotyczące modelu kosztów ED

spotkanie w MEN

12 kwietnia 2016 odbyło się spotkanie w MEN z panem G. Pochopieniem, którego  celem było zapoznanie członków grupy roboczej z modelem liczenia kosztów ponoszonych przez szkoły w związku z edukacją domową. Model został przygotowany dla szkół publicznych w dwóch wariantach: dla szkół z liczbą dzieci ED mniejszą niż liczba uczniów stacjonarnych oraz w sytuacji gdy liczba dzieci ED jest większa od liczby uczniów stacjonarnych. Z zaprezentowanych przez MEN wyliczeń poziom kosztów ponoszonych przez szkoły waha się między 22% a 31%. Przedstawiciele ED wskazali na dwa problemy związane z przyjętymi do modelu założeniami:

  1. Zbyt niski poziom godzin zajęć dodatkowych uwzględnionych w modelu
  2. Zbyt niska liczba godzin przeznaczonych na przeprowadzenie egzaminów klasyfikacyjnych

Ustalenia:

  1. Na kolejnym spotkaniu 21 kwietnia 2016 przedstawiciele ED przedstawią własną wersję modelu kosztów z uwzględnieniem realiów funkcjonowania szkół ED.
  2. Pan G. Pochopień przygotuje model dla podstawowych szkół niepublicznych.

Spotkanie grupy roboczej w MEN

Bez kategorii

W dniu 31 marca 2016 roku odbyło się trzecie spotkanie pomiędzy przedstawicielami Ministerstwa Edukacji Narodowej a przedstawicielami grupy roboczej ds. kontaktów z MEN (powstałej po spotkaniu w MEN z 11 stycznia 2016 r.).

Ze strony Ministerstwa w spotkaniu wzięli udział:

Maciej Kopeć – podsekretarz stanu w MEN

Grzegorz Pochopień – Departament Współpracy z Samorządem Terytorialnym MEN

Anna Gozdek – doradca w gabinecie politycznym MEN

Emilia Różycka – pracownik MEN

Ze strony edukacji domowej:

Mariusz Dzieciątko – rodzic; 3 dzieci na każdym etapie edukacji; Stowarzyszenie Edukacji w Rodzinie

Jan Urmański – środowisko rodzin wielodzietnych

Anna Zakrzewska – edukacja domowa jako forma wsparcia dla niepełnosprawnych

Adam Wize – przedstawiciel grup katolickich rodzin edukacji domowej

Andrzej Mazan – środowisko rodzin skupionych przy Kolegium Świętej Rodziny

Marianna Kłosińska – środowiska rodziców skupionych w grupach edukacyjnych

Krzysztof Tusiński – środowisko rodziców związanych z edukacją domową dla Polaków za granicą

 

W trakcie rozmów poruszone zostały następujące tematy:

▪ obecnie trwające prace nad nowelizacją ustawy o systemie oświaty – wg przedstawicieli MEN zmiany nie dotyczą zmiany zasad finansowania i organizacji edukacji domowej

▪ trwające prace nad tzw. dużą nowelizacją ustawy o systemie oświaty – wg przedstawicieli MEN przy okazji kolejnej nowelizacji jest możliwość uwzględnienia zapisów odnośnie finansowania edukacji domowej proponowanych przez środowisko edukacji domowej

▪ możliwość przekazywania środków finansowych bezpośrednio rodzicom – minister Kopeć jest przeciwny takiemu rozwiązaniu, ale wskazał, iż jest to jego prywatna opinia

▪ ze strony MEN istnieje oczekiwanie przedstawienia katalogu świadczeń jakie mogą i powinni otrzymywać ze strony szkoły rodzice edukacji domowej. Wskazano również na konieczność standaryzacji usług edukacyjnych – wnioski po kontroli NIK

▪ według przedstawicieli rodziców w edukacji domowej nie ma możliwości standaryzacji, gdyż każdy przypadek jest indywidualny

▪ według MEN finansowanie edukacji domowej winno być adekwatne do działań, jakie szkoła realizuje wobec dzieci w edukacji domowej

▪ według rodziców nie ma podstaw, aby dzieci w edukacji domowej były traktowane gorzej. To rodzic przeznacza swój czas i energię na edukację swoich dzieci, a środki z dotacji przeznaczane są na pokrycie takich zajęć, których rodzic nie jest w stanie zapewnić samodzielnie ze względu na brak czasu lub umiejętności

▪ wskazano przy tym na opinię Ordo Juris, w której wykazywano, że nie ma podstaw do gorszego traktowania dzieci edukacji domowej. Minister Kopeć potwierdził zapoznanie się z treścią opinii i wskazał, że podnosi ona poprzeczkę wysoko i każe dobrze przyjrzeć się problemowi edukacji domowej

▪ ze strony rodziców postawiono pytanie czy można rozmawiać obecnie o poziomie finansowania na przyszły rok, skoro wg MEN zapewnienie adekwatnego poziomu finansowania wymaga zmian w ustawie o systemie oświaty

▪ przedstawiciele rodziców podnieśli również, że rodzice zostali zaskoczeni zmianami, do których doszło w środku roku szkolnego, a zatem istotne jest aby wypracowanie nowych rozwiązań odbyło się w rozsądnym terminie

▪ przedstawiciele rodziców wskazali również na pewne błędne założenia odnośnie liczenia kosztów edukacji domowej przez MEN. MEN z założenia opierał się bowiem na szkole publicznej. Doświadczenie rodziców jest jednak takie, że zupełnie inaczej takie koszty przedstawiają się w przypadku szkół z duża liczbą dzieci w edukacji domowej.

▪ przedstawiciele rodziców wskazali także, iż subwencja nie pokrywa całych kosztów kształcenia w szkole, które rocznie wynoszą ok. 8 500 zł

▪ przedstawiciele rodziców podkreślili też, że ich celem nie jest ucieczka z systemu oświaty – dziecko w edukacji domowej podlega jednak pewnym obowiązkom wobec szkoły, takim jak np. klasyfikacja

▪ w kwestii postulatów przedstawionych przez grupę roboczą – MEN na ten moment nie może przedstawić swojego stanowiska, gdyż pracuje nad większą zmianą systemową w oświacie

▪ według ministra Kopcia w edukacji domowej można wyróżnić również edukację dla niepełnosprawnych

▪ przedstawicielka środowiska edukacji domowej dla osób niepełnosprawnych odniosła się do problemu dzieci niepełnosprawnych w edukacji domowej. W szkołach dzieci w nauczaniu indywidualnym dostają 10­12 godzin przydzielonych konkretnych przedmiotów, a w edukacji domowej gdzie rodzic przejmuje odpowiedzialność za edukację, może realizować to co jest zapisane w orzeczeniu i IPE­cie. Umożliwia to dostosowanie realizacji podstawy programowej do poziomu dziecka i jest jeszcze czas i środki na pomoc psychologiczno-pedagogiczną i różnego rodzaju terapie. Dzięki możliwości realizacji podstawy programowej w dogodnym dla rodziców czasie, realne staje się korzystanie z pomocy psychologiczno-­pedagogicznej, rehabilitacji czy terapii zawartych w zaleceniach. Często ze względów organizacyjnych trudno jest w szkole stacjonarnej pogodzić zajęcia lekcyjne i pomoc PPP. W edukacji domowej znika problem dojazdów np. na rehabilitację. ­Uczeń nie musi rezygnować z realizacji programowej tylko robi ją w innym czasie. W tej formie edukacji funkcjonuje też dużo dzieci, których rodzice nie chcą stygmatyzować poprzez opinię PPP.

▪ w kontekście edukacji domowej dla Polaków za granicą MEN widzi tę formę edukacji jako trochę różną od edukacji domowej w Polsce. Przedstawiciel środowiska edukacji domowej pokreślił, iż edukacja domowa w Polsce opiera się na tym samym schemacie co edukacja domowa dla Polaków za granicą ­ największy wpływ na edukację dziecka ma rodzic.

▪ MEN potwierdza przy tym, iż Państwo winno wspierać edukację dla Polaków za granicą

▪ Wg MEN należy się zastanowić w jaki sposób edukacja domowa w ramach polskiego systemu oświaty może być wsparciem dla uczniów, którzy już realizują obowiązek szkolny w kraju pobytu – środowiska polonijne podnoszą głównie potrzebę edukacji z przedmiotów pozwalających na zachowanie tożsamości

▪ MEN chciałby uzyskać ze strony środowiska edukacji domowej dla Polaków za granicą informacje odnośnie poziomu wsparcia zapewnianego rodzicom i kosztów ponoszonych w związku z tym przez szkoły

▪ Istotne jest również przekazanie opinii rodziców, informacji o jakości tej formy kształcenia, o tym co rodzic otrzymuje od szkoły i informacji o oczekiwaniach rodziców

▪ Ze strony rodziców przedstawiono szereg przypadków, takich jak pobyt w krajach obcych kulturowo, krótkotrwały wyjazd za granicę lub chęć powrotu do polskiego systemu oświaty, w których edukacja domowa związana z realizacji pełnej podstawy programowej jest najlepszym i często jedynym rozwiązaniem

▪ Przedstawiciel środowiska ED wskazał, iż inspiracją do rozwoju edukacji dla Polaków za granicą był Program Rozwoju Oświaty Polskiej za Granicą i Oświaty Polonijnej opracowany przez MEN oraz zmiany prawne przygotowane przez MEN w latach 2009-­2011. Wskazał także, że edukacja domowa dla Polaków za granicą wsparta edukacją na odległość prowadzona przez szkoły powstała wcześniej niż oferta edukacji na odległość prowadzona przez Ośrodek Rozwoju Edukacji Polskiej za Granicą

▪ Przedstawiciele środowiska wskazali, iż bardziej efektywne finansowo jest wsparcie ucznia, który przebywa za granicą i chce wrócić niż wsparcie ucznia już po powrocie do Polski, gdy ma problemy z adaptacją w polskim systemie oświaty

▪ Minister Kopeć rozumie, że w pewnych sytuacjach osób przebywających za granicą edukacja domowa jest dobrym rozwiązaniem. Poprosił o wskazanie jak ta forma kształcenia może uzupełnić ofertę zapewnianą przez państwowe jednostki

▪ Celem MEN nie jest likwidacja edukacji domowej dla Polaków za granicą. Należy działać w tym kierunku, aby ta forma edukacji była efektywna finansowo

▪ Według Ministra Kopcia należy także sprawdzić na ile można tak samo regulować edukację domową w Polsce, edukację dla niepełnosprawnych i edukację domową dla Polaków za granicą. Minister wskazał także, iż brak narzędzi do wyróżnienia tych 3 form edukacji domowej

▪ Kolejnymi krokami mają być:

▪ Spotkanie z panem G. Pochopieniem 12 kwietnia 2016 r. celem poznania metodyki wyliczeń subwencji dokonywanych MEN a w dalszej kolejności prace nad wyliczeniami odnośnie zadań szkoły w edukacji domowej i związanym z tym poziomem finansowania.

▪ Praca z innymi departamentami merytorycznymi nad poszczególnymi kwestiami szczegółowymi.