W dniu 29 sierpnia 2016 roku odbyło się spotkanie, którego celem było podsumowanie wspólnych prac grupy roboczej edukacji domowej (powstałej po spotkaniu w MEN z 11 stycznia 2016 r.) oraz przedstawicieli Ministerstwa Edukacji Narodowej:

Ze strony Ministerstwa w spotkaniu wzięli udział:

Maciej Kopeć – podsekretarz stanu w MEN

Katarzyna Koszewska – dyrektor Departamentu Kształcenia Ogólnego MEN

Grzegorz Pochopień – z-ca dyrektora Departamentu Strategii i Współpracy Międzynarodowej MEN

 

Ze strony przedstawicieli rodziców dzieci edukacji domowej:

Mariusz Dzieciątko, Marianna Kłosińska, Krzysztof Tusiński, Jan Urmański, Adam Wize, Łukasz Wojtacha,  Anna Zakrzewska, Anna Zielińska

 

Przedmiotem spotkania były następujące kwestie:

• Przedstawienie efektów prac odnośnie finansowania edukacji domowej
• Przedstawienie i omówienie propozycji rozwiązań systemowych dotyczących zmian w ustawie o systemie oświaty

 

 Ad. 1

Finansowanie edukacji domowej

• Dyrektor Grzegorz Pochopień, Mariusz Dzieciątko i Krzysztof Tusiński przedstawili prezentację stanowiącą podsumowanie prac zespołu zajmującego się zagadnieniami finansowania edukacji domowej. W ramach prezentacji wskazano między innymi, iż:
  1. finansowanie edukacji domowej jest tańsze dla państwa niż koszt utrzymania ucznia w systemie klasowo-lekcyjnym
  2. subwencja oświatowa nie jest jedynym źródłem finansowania edukacji. Dodatkowe wydatki ponoszą także rodzice i gminy z dochodów własnych. Sumując wydatki budżetu państwa, gminy i rodziców łączne roczne wydatki na edukację jednego dziecka można szacować na 9 249,- zł,
  3. koszt miesięcznej pracy rodzica uczącego dziecko w domu wg danych GUS można szacować na 2 948 zł – przy trojgu dzieciach jest to 983 zł miesięcznie na dziecko (ponad 70% rodzin w edukacji domowej to rodziny wielodzietne)
  4. aby zrównać sytuację rodzica dziecka w systemie klasowo – lekcyjnym z sytuacją rodzica dziecka w edukacji domowej byłoby uzasadnione pokrycie kosztów niektórych świadczeń np. zajęcia dodatkowe czy użyczenie pomocy dydaktycznych,
  5. wiele szkół zapewniało rodzicom szerokie wsparcie mieszczące się w zapisach ustawy o systemie oświaty, które nie były wyceniane przy dotychczasowym szacowaniu kosztów edukacji domowej przez MEN
  6. lista możliwych form wsparcia rodziców edukacji domowej powstała dzięki konsultacjom z rodzicami edukacji domowej na organizowanych przez grupę spotkaniach otwartych, spotkaniach lokalnych oraz dzięki komunikacji internetowej
• dyrektor Grzegorz Pochopień przedstawił wycenę kosztów egzaminów klasyfikacyjnych, zajęć dodatkowych i kosztów stałych ponoszonych przez szkoły,
• Mariusz Dzieciątko i Krzysztof Tusiński przedstawili założenia, uzasadnienie i obliczenia odnośnie kosztów konsultacji, użyczenia pomocy dydaktycznych oraz refinansowania zajęć poza szkołą dla dzieci edukacji domowej. Wskazano przy tym, iż do tej pory wiele szkół zapewniało rodzicom dostęp do konsultacji i użyczenia pomocy dydaktycznych, a zatem wprowadzenie wyraźnych zapisów w tym zakresie w ustawie stanowi jedynie opisanie istniejącego stanu faktycznego,
• dyrektor Grzegorz Pochopień wyjaśnił, iż celem poszerzenie katalogu wsparcia na rzecz rodziców edukacji domowej w ustawie jest podwyższenie finansowania edukacji domowej powyżej poziomu 60% standardu finansowego A, przewidzianego na 2016 rok,
• minister Maciej Kopeć uznał, że wyliczenia finansowe zostały przygotowane bardzo rzetelnie, grupa w swoich pracach poszła nawet dalej, niż wynika to z zaleceń Najwyższej Izby Kontroli odnośnie standaryzacji usług edukacyjnych.

 

 Ad. 2

Rozwiązania systemowe dotyczące zmian w ustawie o systemie oświaty

• Przedstawiciele rodziców edukacji domowej zaprezentowali propozycję nowych zapisów w ustawie o systemie oświaty, złożoną w MEN w trakcie prowadzonych prac w dniu 11 sierpnia 2016 wraz ich uzasadnieniem oraz oceną skutków finansowych
• W kwestii poszczególnych postulatów wskazano na konieczność:

1. zobowiązania szkoły do informowania rodziców uczniów edukacji domowej o możliwych formach wsparcia z jej strony – bez komentarza ze strony MEN,
2. dopisania zajęć rewalidacyjnych dla uczniów niepełnosprawnych do katalogu zajęć dodatkowych – bez komentarza ze strony MEN,
3. dostępu do pomocy dydaktycznych – komentarz ze strony MEN: jest możliwe wpisanie tego zapisu do ustawy
4. dostępu do konsultacji przedmiotowych i specjalistycznych – komentarz ze strony MEN: jest możliwe wpisanie tego zapisu do ustawy
5. refinansowania zajęć poza szkołą – komentarz ze strony MEN: nie ma takiej możliwości; byłby to wyłom w systemie i nieuzasadnione uprzywilejowanie rodziców edukacji domowej, którzy mieliby dostęp do zajęć niedostępnych dla innych uczniów
6. edukacji na odległość – komentarz ze strony MEN: na chwilę obecną nie ma możliwości rozmowy o egzaminie klasyfikacyjnym on-line
7. sprecyzowania kwestii jak rozumiane jest pojęcie etapu edukacyjnego, na który wydawana jest opinia poradni psychologiczno – pedagogicznej dotycząca edukacji domowej – komentarz ze strony MEN: Ministerstwo zamierza to doprecyzować. Możliwe jest rozwiązanie, w którym jedna opinia będzie dotyczyła przygotowania przedszkolnego i szkoły podstawowej, a druga liceum
8. wprowadzenia możliwości powtarzania klasy bez cofnięcia zgody dyrektora szkoły na realizację obowiązku szkolnego poza szkołą – komentarz ze strony MEN: na chwilę obecną nie ma możliwości zmiany zapisów w tym zakresie
9. sprecyzowania kwestii korzystania przez uczniów edukacji domowej z prawa do egzaminu poprawkowego – bez komentarza ze strony MEN

 

• Minister Maciej Kopeć wspomniał podczas spotkania, iż rozważany jest w MEN pomysł powrotu do rejonizacji w edukacji domowej, nie byłby to jednak zapis o rejonizacji na poziomie obwodowej szkoły publicznej czy gminy, w której mieszka uczeń; możliwe jest jednak wprowadzenie rejonizacji na poziomie województwa. Według Ministra ciężko bowiem wyobrazić sobie jak uczeń mieszkający w województwie zachodniopomorskim korzysta z konsultacji w szkole w województwie podlaskim i może pojawić się zarzut, że zapisy gwarantujące rodzicom dostęp do zajęć dodatkowych czy konsultacji są iluzoryczne. Minister Maciej Kopeć nie wskazał przy tym w jaki sposób wprowadzenie rejonizacji przyczyni się do polepszenia wsparcia udzielanego przez szkoły rodzicom edukacji domowej i w konsekwencji lepszego wydatkowania środków publicznych.

 

Komentarz przedstawicieli rodziców edukacji domowej: sugestia spotkała się ze zdecydowanym i zgodnym sprzeciwem wszystkich 8 członków grupy. Przedstawiciele rodziców edukacji domowej wskazali, iż:

1. takie rozwiązania są nie do zaakceptowania przez środowisko rodzin edukacji domowej i jest to kwestia bardziej istotna niż kwestie związane z finansowaniem edukacji domowej i poszerzeniem katalogu wsparcia rodziców edukacji domowej.
2. w ciągu 8 miesięcy prac grupy roboczej i 14 spotkań z MEN w sprawie edukacji domowej na pytanie odnośnie wprowadzenia rejonizacji w edukacji domowej zawsze padała odpowiedź, iż w Ministerstwie nie toczą się żadne prace legislacyjne w tej kwestii,
3. kwestia braku ograniczenia dostępu do edukacji domowej dla uczniów mieszkających na danym terytorium stanowi absolutny priorytet dla środowiska edukacji domowej,
4. ograniczenie możliwości wyboru szkoły będzie oznaczało, iż sytuacja edukacji domowej uległa pogorszeniu w stosunku do stanu sprzed 11 stycznia 2016 r.,
5. rodziny edukacji domowej, w których zwykle tylko jedno z rodziców pracuje, a dzieci nie chodzą do szkoły są bardzo mobilne i przyjechanie na zajęcia dodatkowe czy konsultacje poza miejscem zamieszkania jest wpisane w proces edukacyjny dzieci,
6. wiele szkół organizuje lub finansuje zajęcia w pobliżu miejsca zamieszkania swoich uczniów,
7. szkół specjalizujących się w edukacji domowej jest w Polsce zaledwie kilkanaście i dlatego nie powinno się ograniczać rodzicom prawa do wybrania najlepszej oferty dla swojego dziecka,
8. ograniczenie rodzicom prawa do wyboru szkoły będzie skutkowało tym, iż szkoły przestaną przywiązywać wagę do oferty edukacyjnej, a zatem mimo zwiększenia środków finansowych oferta edukacyjna dla rodziców ulegnie pogorszeniu,
9. sprawą kluczową dla rodziców jest aby szkoła, do której przypisane jest ich dziecko rozumiała specyfikę edukacji domowej dzięki czemu tworzyła sprzyjające warunki dla tej formy edukacji.

 

• Zasygnalizowano problem finansowania edukacji domowej w obowiązkowym rocznym przygotowaniu przedszkolnym
• Ze strony przedstawicieli rodziców edukacji domowej padło także pytanie, jak pomysł wprowadzenia rejonizacji ma się do rozmowy odnośnie Polaków mieszkających za granicą i korzystających z edukacji domowej w szkołach w Polsce. Minister Maciej Kopeć na spotkaniu w dniu 31 marca 2016 r. stwierdził bowiem, iż celem MEN nie jest likwidacja edukacji domowej dla Polaków za granicą, co zostało potwierdzone w oficjalnej i zaakceptowanej przez MEN notatce ze spotkania. Wskazano także, iż szkoły na skutek zachęty ze strony MEN przez ostatnich 7 lat zainwestowały w stworzenie bardzo skutecznie działającego systemu wsparcia dla takich uczniów.

 

• Minister Maciej Kopeć odpowiedział, iż ma świadomość istnienia problemu w tej kwestii.

 

• W odniesieniu do całej dyskusji Minister Maciej Kopeć powiedział, że:

1. rozumie argumenty środowiska edukacji domowej i zostaną one przekazane pozostałym członkom kierownictwa MEN.
2. obecnie nie ma gotowej propozycji zapisów dotyczących wprowadzenia rejonizacji w edukacji domowej ani nie jest gotowa koncepcja w tej kwestii
3. celem rozmów było, aby stanowiska przedstawicieli rodziców i Ministerstwa się zbliżyły

 

Uzgodniono następujące działania:

1. Propozycja nowych zapisów dotyczących edukacji domowej przygotowanych w ramach prac grupy zostanie przekazana do minister Anny Zalewskiej wraz z uzasadnieniem przygotowanym przez grupę roboczą oraz komentarzami dyrektor Katarzyny Koszewskiej odnośnie kwestii merytorycznych i komentarzami dyrektora Grzegorza Pochopnia odnośnie kwestii finansowych
2. Nowe zapisy dotyczące edukacji domowej znajdą się w projekcie ustawy mającej wprowadzać zmiany w systemie oświaty.
3. Projekt ma zostać przekazany do konsultacji społecznych 16 września 2016 r.